Dọn đường cho Chúa hay Chúa dọn đường?

José Duy Thạch, SVD

Hằng năm cứ vào mùa vọng, người ta lại nghe vang vang lời của của ngôn sứ Isaia: “Có tiếng người hô trong hoang địa: hãy dọn sẵn con đường cho Đức Chúa, sửa lối cho thẳng để Người đi. Mọi thung lũng, phải lấp cho đầy, mọi núi đồi, phải bạt cho thấp, khúc quanh co, phải uốn cho ngay, đường lồi lõm, phải san cho phẳng. Rồi hết mọi người phàm sẽ thấy ơn cứu độ của Thiên Chúa” (Lc 3,4-6).

Đoạn văn trên được trích trong phần thứ hai của sách ngôn sứ Isaia, vốn được gọi là “ Sách An ủi dân Ít-ra-en”. Trong phần này, dân Do thái được thông báo rằng họ sẽ lại một lần nữa nếm trải đau khổ lưu đày và một cuộc xuất hành mới sẽ diễn ra, nhưng lần này họ được chính Thiên Chúa dẫn dắt chứ không phải Mô-sê. Một lần nữa họ sẽ đi qua sa mạc để đến một đất hứa mới. Thánh Lu-ca xem lời rao giảng của Gioan Tẩy Giả tiền báo về Đấng Mê-si-a sẽ đến, như là một hoàn tất lời ngôn sứ này (Xc.The Navarre BiBle, Gospel & Acts, New York: Scepter, 1999, p. 368).

Như vậy, phải chăng con người phải sửa đường thật phẳng, phải san bằng đồi cao, phải lấp đầy lũng sâu thì Chúa mới đi hay Chúa đi thì đường mới phẳng? Và đâu là mấu chốt của cuộc hoán cải, sám hối mà Gioan tẩy Giả muốn nhắm đến? Muốn hiểu điều này thiết nghĩ chúng ta phải rảo bước theo Đức Giê-su để xem Người đi con đường nào và con người phải làm gì để đón Người.

Trong cuộc đời rao giảng của Đức Giê-su Ngài thường lui tới, trò chuyện, ăn uống và trở nên bạn bè với những người thu thuế và những người tội lỗi (Lc 7,34). Chưa hết, ngay cả tuyển chọn môn đệ, Người cũng chọn Lê-vi, một người thu thuế (Lc 5,27). Người thu thuế và những người tội lỗi cũng thường lui tới nghe Người giảng (Lc 15,1).

Khi người ta trách Người sao thường ăn uống với phường tội lỗi và quân thu thuế như thế, Đức Giê-su điềm tĩnh trả lời: “Người khoẻ mạnh không cần thầy thuốc, người đau ốm mới cần. Tôi không đến để kêu gọi người công chính, mà để kêu gọi người tội lỗi" (Mc 2,17;Mt 9,12; Lc 5,31). Hơn thế nữa, Người xác nhận đó chính là mục đích của sứ vụ nhập thể, nhập thế của Người: “Tìm kiếm và cứu những gì đã mất” (Lc 19,10).

Vâng! Đúng thế, nếu nhân loại không còn tội lỗi, nếu cõi lòng con người không còn những ngổn ngang, bộn bề của tội lỗi; không còn những núi cao, những lũng sâu của những bất toàn thì chắc chắn con người không cần một Đấng Cứu Độ. Nói như vậy để thấy rằng, Đức Giê-su không chọn đi những con đường bằng phẳng.

Thực tế, Người không cần người ta phải dọn sẵn cho Người một con đường để đi. Bởi lẽ, Người chính là con đường: "Chính Thầy là con đường, là sự thật và là sự sống. Không ai đến với Chúa Cha mà không qua Thầy” (Ga 14,6). Con đường của Người là con đường duy nhất để dẫn con người đến với Chúa Cha. Nói khác đi, chính Thiên Chúa đã dọn sẵn cho con người một con đường chứ không phải con người dọn đường cho Thiên Chúa. Không phải Thiên Chúa đi đường của con người nhưng con người phải đi đường của Thiên Chúa.

Vậy phải hiểu thế nào về lời mời gọi “hãy dọn đường” và “hoán cải” của Gioan Tiền Hô đây? Thưa! Điều duy nhất và cần thiết nhất con người phải làm đó là “mở đường” cho Chúa. Thiên Chúa đã đến và dọn sẵn cho con người con đường cứu độ. Ngài cần con người mở lòng ra, mở cửa trái tim mình ra để Ngài ngự vào. Ngài mời gọi con người chấp nhận con đường của Ngài để được Ngài yêu thương dìu dắt. Thiên Chúa đã thấy rõ cõi lòng tan nát vì tội lỗi của con người và khao khát muốn được hàn gắn những vết thương ấy thay cho con người.

Thế nhưng, nếu như con người không mở lòng ra, không đón nhận Thiên Chúa thì Ngài không thể trao ban bình an cho con người được. Đó cũng chính là cảm nhận sâu sắc của thánh Augustinô: "Thiên Chúa dựng nên con người không cần con người, nhưng để cứu chuộc con người, thì Ngài cần đến sự cộng tác của con người".

Chuyện kể rằng, có một người họa sĩ vẽ một bức tranh về một cánh cửa lớn. Bên ngoài cánh cửa ấy là hình ảnh của Thiên Chúa đang gõ cửa và chờ đợi. Khách xem triển lãm không khỏi thắc mắc: “Tại sao vị hoạ sĩ lại ngớ ngẫn đến thế, cánh cửa không có tay cầm làm sao mà mở được?”. Vị hoạ sĩ mới ôn tồn giải thích: “Đó chính là cửa lòng con người và tay cầm luôn nằm phía bên trong”. Quả đúng như vậy, cửa lòng của mỗi người thì chỉ có họ mới mở ra được. Nếu con người không muốn mở lòng ra thì Thiên Chúa cũng hết cách.

Trong suốt Mùa vọng người ta thường nghe trong các nhà thờ vang lên lời ca: “Xin cho lòng chúng con luôn mở rộng chờ mong Chúa đến” (Ca khúc “Để Chúa Đến”, Nguyễn Duy). Thiết nghĩ, đó là tâm tình cần thiết và thiết thực nhất mà tác giả Nguyễn Duy đã cảm nhận được.

Mùa vọng thường làm cho người ta có cảm giác mình đang chờ mong Chúa, cảm thấy Chúa ở nơi xa xôi nào đó, mình phải kêu mời Chúa. Mặc dù ngoài đường phố và trong các quán café cũng như nơi tư gia, đâu đâu cũng rộn ràng nhạc Giáng Sinh chứ không phải nhạc Mùa Vọng.

Tuy nhiên, trong các ngôi thánh đường, phụng vụ Thánh Lễ với màu sắc tím, không Kinh Vinh Danh, thánh ca mùa vọng thảm thiết, làm cho người ta có cảm giác là Chúa đang vắng bóng, Chúa chưa đến và con người phải làm nhiều thứ lắm, phải chuẩn bị điều này điều kia thì Chúa mới đến. Thực tế, Chúa đã đến và đang hiện diện ngay bên con người và chỉ cần họ mở lòng ra thi sẽ gặp được Chúa.

Như vậy, thay vì dọn con đường của mình để Chúa đến thì con người cần đón nhận con đường của Chúa và dấn bước theo Ngài. Tin Mừng Nhất Lãm tường thuận lại câu chuyện một người đến gặp Đức Giê-su để tham vấn về điều kiện để có được sự sống đời đời. Ông ta vốn là một người rất tốt vì ông giữ các điều răn “Chớ ngoại tình, chớ giết người, chớ trộm cắp, chớ làm chứng gian, hãy thờ cha kính mẹ" từ thuở nhỏ. Tuy nhiên, ông chỉ thiếu có một điều: “bán tất cả những gì ông có mà phân phát cho người nghèo, và ông sẽ được một kho tàng trên trời. Rồi hãy đến theo tôi” (Lc 18,18-22; Mt 19,16 -22; Mc 10,17 -22).

Người đàn ông này đã giữ luật Chúa rất tốt và trong một thời gian lâu dài. Có thể nói là con đường ông dọn khá thẳng thắn và bằng phẳng. Thế nhưng, ông vẫn không gặp được Chúa vì ông không chấp nhận đi con đường của Ngài. Ông vẫn muốn đi con đường của riêng mình.

Trong ý hướng đó, lời khen của Đức Giê-su dành cho cô Maria trong chuyến viếng thăm Bê-ta-nia thật có ý nghĩa: “Maria đã chọn phần tốt nhất và sẽ không bị lấy đi” (Lc 10,42). Maria đã chọn điều gì mà Đức Giê-su cho là tốt nhất vậy? Thưa! Maria đã mở tai, mở lòng, mở con tim để đón tiếp Chúa một cách chân thành. Chúa chỉ cần có vậy thôi. Đó là cơ may để Lời Chúa thấm đẫm vào lòng con người và hướng dẫn họ đến hạnh phúc vịnh cửu.

Thế giới ngày càng văn minh, ngày càng có nhiều đường giao thông hiện đại, rộng rãi. Không những đường bộ mà còn đường hàng không, đường biển đều rất tiện nghi. Hơn nữa, người ta còn có những con đường đi đến hành tinh khác ngoài trái đất. Ngày 19.04.2008, Việt nam cũng đã có vệ tinh riêng trên không gian có tên là Vinasat 1. Thế nhưng, vẫn còn quá nhiều người trên thế giới chưa biết đến con đường Giê-su. Lại cũng có nhiều người nghe biết con đường ấy rồi nhưng không muốn bước vào vì đường Giê-su không phải rộng thênh thang nhưng là con đường hẹp.

Lòng Chúa thì bao la, đường Chúa cũng không giới hạn. Tuy nhiên, nó vẫn là con đường hẹp đối với con người vì nó đòi hỏi sự hy sinh, từ bỏ, hoán cải và nhiều khi đánh đổi cả mạng sống để dấn bước. Thế nhưng, một khi đã dấn bước thì chắc chắn sẽ đến đích và tận hưởng được hạnh phúc vĩnh cửu.

◊