Một sao lại Ba, mà Ba sao lại một?

maldini svd

Nếu ai hỏi: có mấy Chúa? Tôi tin chắc, với một người Công giáo để trả lời cho câu hỏi này thì quả là không khó mà có thể nói là dễ.

Dễ bởi vì từ nhỏ đến lớn hầu như ai cũng chỉ dạy trong miệng rằng chỉ “một Chúa” nhưng có “Ba Ngôi”. Bản thân tôi cũng không ngoại lệ nếu ai đó hỏi tôi câu hỏi đó, tôi sẽ tự tin để trả lời câu hỏi đó:

Chỉ có một Thiên Chúa và có ba ngôi.

Giờ đây khi học càng nhiều thì tôi cũng có thể lấy nhiều hình ảnh minh họa để diễn tả mầu nhiệm ba ngôi Thiên Chúa. Năm ngoái, tôi cũng dành khá nhiều thời gian để tìm hiểu bức tranh của Rublev, hay còn gọi là Icon của Rublev bàn về Trinity. Ít nhiều tôi làm cho tôi luôn tìm hiểu về mầu nhiệm này.

Nhưng nếu hiểu sâu xa thì tôi lại chưa hiểu hết được mầu nhiệm cao vời đó, thực tế tôi nhiều lần suy nghĩ và đã tìm đến nhiều sách vở để mong muốn được khai thông hay có thể có một sự hiểu biết hơn.

Tôi luôn bị suy nghĩ bởi điều, một Chúa sao lại Ba, mà Ba sao lại một như vậy?

Có dịp linh thao ở Đan Viện Châu Thủy, tôi luôn suy nghĩ về Icon ba ngôi được treo phía trước nhà nguyện của Đan Viện, cũng ít nhiều làm cho tôi phải suy nghĩ và đến giờ này có thể nói là tôi vẫn không ngừng tìm kiếm các sách để đọc thêm sự hiểu biết.

Thực tế, nếu tôi đọc lại các định nghĩa của các thánh Giáo phụ hay các nhà thần học thì chẳng có khó khăn gì. Gần đây nhất, tôi được học môn Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi.

Tôi luôn được dạy và nhớ rằng, sự khác biệt giữa Tam vị nằm ở chỗ “tương quan” về nguồn gốc:

Cha không phát xuất bởi ai hết; Con phát xuất bởi Cha do sự sinh ra; Thánh Linh phát xuất bởi Cha qua Con, nhưng không có sự sinh ra mà do sự “phát xuất”.

Thực sự, Tôi cũng cố gắng nghe giảng để hiểu mầu nhiệm cao vời này. Nhưng thú thật, lý thuyết thì đúng chỉ giúp cho tôi biết về lý thuyết thôi, không nên quan niệm con số “ba” trong Tam vị Thiên Chúa giống như con số ba trong thế giới loài người, bởi vì đây không phải là những đối thể phân biệt nhau.

Trong thế giới loài người, con số phân biệt hypotasis (cá vị) và ousia (bản tính); thí dụ: ông A, ông B, ông C là cá vị; mỗi cá vị mang tính người, nhưng không ai bao gồm trọn vẹn nhân tính và nhân tính vẫn tồn tại sau khi ông A, ông B, ông C chết đi.

Nơi Thiên Chúa thì khác, con số chỉ phân biệt hypotasis chứ không tách rời ousia. Vì thế, trong thế giới của chúng ta, ông A, B, C là “ba cá vị” và là “ba người”; nhưng không thể nói Cha Con Thánh Linh là “ba cá vị’ và “ba Chúa”.

Mỗi lần suy nghĩ, tôi lại không hiểu cho rốt ráo được, và cuối cùng tôi lại kết luận đó là mầu nhiệm vượt trên tầm hiểu biết của con người.

Dù biết ba ngôi, không hơn kém nhau, nhưng trong thực tế tôi luôn tôi lại thường xuyên lãng quên Ngôi Cha và Thánh Thần. Có thể là do thói quen ngay từ ngỏ tôi ít được giáo dục hay ít nghe nói tới hai ngôi đó cho bằng ngôi Con.

Đối với tôi, hình ảnh hay biểu tượng là những gì dễ đem lại sự sâu đậm và nhớ mãi trong tâm trí hơn lời nói. Nhưng hình ảnh minh họa về Chúa Cha và Chúa Thánh Thần quá ít hơn so với Chúa Con, mãi về sau này khi được biết sử dụng internet thì tôi mới dùng những hình ảnh đó để mường tượng về Ngôi Cha và Thánh Thần như thế nào.

Cho dù chẳng ai thấy Chúa bao giờ. Nhưng với suy nghĩ chất phát đó đã làm cho tôi nhiều lần đã quên Ngôi Cha và Thánh Thần trong cuộc sống của tôi.

Khi lắng nghe bài chia sẻ của anh em về cảm nghiệm của họ, tôi cũng phần nào được chia sẻ sự đồng cảm về sự thiếu hiểu biết về mầu nhiệm cao vời này.

Do đó, tôi cần phải cầu nguyện, cầu nguyện nhiều để xin ơn của Chúa ban để từ đó mình mới có thể cảm nghiệm và yêu mến một cách chân thật chứ không phải một tình yêu hời hợt.

◊