Kiện toàn lề luật là làm cho nên công chính.

Chúa nhật VI TN. A

Deacon Tiền Lê, SVD

Hôm nay Chúa Giêsu khẳng định một vai trò khá quan trọng trong sứ vụ của Ngài: đến để kiện toàn lề luật và lời các ngôn sứ (Xc. Mt 5,17). Quả thật, rất nhiều lần trong cuộc đời rao giảng công khai Ngài thường bị các luật sỹ và biệt phái chỉ trích là vi phạm luật của tiền nhân và luật ngày Sabát. Bài Tin mừng mà quý vị vừa nghe cho thấy Chúa Giêsu không chỉ đến để kiện toàn lề luật và lời các ngôn sứ mà Ngài còn cho biết ý nghĩa của việc kiện toàn ấy là để cho người ta được nên công chính.

1.         Hiểu thế nào về lời dạy của Chúa Giêsu khi nói về lề luật?

Chúng ta hiểu gì về lời khẳng định của Chúa Giêsu: “trước khi trời đất qua đi thì một chấm một phết trong lề luật cũng sẽ không qua đi” (Mt 5,18). Chấm và phết ở đây không phải là dấu ngắt câu của văn phạm tiếng Việt, nhưng trong ngôn ngữ Hipri một chấm, một phết được thêm vào một từ nào đó sẽ tạo ra một từ khác và làm thay đổi ý nghĩa của từ ngữ đó. Ở đây Chúa Giêsu đang nhấn mạnh đến bối cảnh của việc tuân giữ lề luật. Khác với các kinh sư và những người Pharisêu chú trọng đến sự chi li bề ngoài của lề luật thì Chúa Giêsu lại nhấn mạnh đến chiều kích hết sức quan trọng của mục đích tuân giữ lề luật là chiều sâu, ý thức và lòng yêu mến của con người đối với lề luật của Chúa.

Chúa Giêsu kiện toàn lề luật như thế nào? Hầu hết luật pháp của người đời, kể cả luật Do thái chỉ hướng tới việc kết án một hành vi phạm tội dựa vào hậu quả mà người ta đã gây ra với những quy định pháp lý thời gian, địa điểm, đối tượng và cách thức vi phạm luật, v.v. để kết án, để chế tài. Còn ở đây Chúa Giêsu dạy mọi người đi xa hơn trong việc tuân giữ lề luật, đó chính là điểm cốt yếu sâu xa, tức là nguyên nhân dẫn đến việc vi phạm lề luật. Trong y học có câu: “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Đức Giêsu nhấn mạnh đến nguyên nhân sâu xa của tội lỗi và Ngài đã kết án tội ngay từ trong ý thức phạm tội, nghĩa là tội trong tư tưởng, trong ước muốn của con người. Đây không chỉ là điều để ngăn ngừa người ta khỏi phạm tội trong thực tế mà còn giúp cho người ta nên công chính. Mọi hành vi tội lỗi bên ngoài đều bắt đầu từ trong thâm tâm của con người. Nghĩa là nhờ việc tránh xa những ý nghĩ bất chính trong ý thức có thể giúp người ta tránh xa được các dịp tội.

2.           Những trích dẫn căn bản về lề luật được Chúa Giêsu

Sau khi nói đến tầm quan trong của việc tuân giữ lề luật, Chúa Giêsu đã đưa ra bốn thứ luật rất gần gủi và sát thực với cuộc sống của người Do thái. Thiết nghĩ đây cũng chính là những điều luật mà ngày hôm nay vẫn còn là vấn đề nhức nhối của con người thời đại chúng ta.

-  Luật dạy: không được giết người, nhưng Chúa Giêsu nói: ai giận ghét anh em mình, thì đáng bị đưa ra tòa rồi (xc. Mt 5,22). Người còn nói đến tinh thần tha thứ cần phải có đối với một người trước khi đi dâng của lễ cho Thiên Chúa. Nếu khi dâng của lễ trên bàn thờ mà chợt nhớ có điều gì bất hòa với anh em thì hãy để của lễ đó, về làm hòa với anh em và đến dâng của lễ sau. Người còn nhấn mạnh thêm: ai chửi anh em mình là đồ ngu, đồ khùng thì đáng bị lửa hỏa ngục thiêu đốt (Xc. Mt 5,22-24). Như vậy, việc giận ghét và chửi bới anh em mình đã dẫn tới hai hậu quả: đáng bị lửa hỏa ngục thiêu đốt (tiêu cực) và nếu đi dâng của lễ thì cần phải làm hòa với tha nhân trước. Điều này có thể hiểu là việc dâng của lễ tức là làm hòa với Thiên Chúa, trước khi đến để xin ơn tha thứ và hòa giải với Thiên Chúa thì con người cần phải làm hòa với nhau.    

-    Luật cấm việc ngoại tình. Chúa Giêsu nói đến ai nhìn thấy người phụ nữ, (tất nhiên ngược lại đối với phụ nữ cũng thế) mà ước muốn phạm tội với họ thì đã ngoại tình trong lòng rồi. Luật Do thái cho phép li dị, nhưng Chúa Giêsu khẳng định tự ban đầu không có chuyện li dị, khi hôn nhân đã thành sự, chỉ trừ hôn nhân bất hợp pháp. Ai cưới hoặc lấy người đã li dị đều phạm tội ngoại tình. Đó là luật bất di bất dịch của hôn nhân mà Chúa Giêsu đã khẳng định từ thuở ban đầu khi Chúa sáng tạo nên con người, hôn nhân là khế ước giữa một người nam và một người nữ.

-  Luật xưa dạy không được bội thề, nhưng hãy trọn lời thể với Đức Chúa. Còn Đức Giêsu đi xa hơn. Ngài khuyên người ta không nên thề thốt, nhưng “có thì nói có, không thì nói không, mọi đều thêm thắt là ác thần”.

3.           Lề luật là phương tiện để nên công chính.

Mục đích của lề luật là để uốn nắn và làm cho người ta được nên công chính và được hưởng hạnh phúc vĩnh cửu với Thiên Chúa. Sự trọn lành của con người nhờ vào đâu? Trước hết là nhờ vào lề luật. Bên cạnh đó cũng cần sự yêu mến và nỗ lực hoàn thiện từ phía cá nhân. Có một bà cụ rất đạo đức, sốt sáng, bà thường ăn chay đánh tội. Bà tập tành các nhân đức, tập từ bỏ các nết xấu hằng ngày, tuy nhiên có một vài thói xấu mà bà đã cố gắng rất nhiều cũng không tài nào khắc phục được. Một ngày nọ bà đến và than phiền với vị linh hướng của bà. Vị linh hướng trả lời với bà rằng: “Khi mùa đông đến hầu hết mọi lá cây đều rụng xuống, nhưng vẫn còn một vài lá mặc dầu vàng úa và bị gió lay rất mạnh, nhưng nó vẫn bám chặt vào cành cây. Thế rồi khi mùa xuân đến, một sức sống mạnh mẽ đã làm cho cây đâm chồi nẩy lộc và tự khắc những lá cây còn lại rụng xuống vì nó không thể chịu đựng nổi sức sống mới khi mùa xuân đến làm cho cây thay đổi”. Sau khi nghe xong lời vị linh hướng dẫn dụ. Bà an tâm ra về và tiếp tục sống cuộc đời như bà đã cố gắng xưa nay.

Quả thật trong cuộc sống nhiều lúc cũng có rất nhiều người mong muốn, khao khát sống cuộc đời chính trực, thánh thiện. Thế nhưng, có rất nhiều tật xấu, thói quen không tốt cứ đeo đuổi và bám lấy chúng ta, khiến cho con đường hoàn thiện của chúng ta gặp không ít khó khăn. Qua câu chuyện và những gì mà chúng ta vừa suy tư trên đây, hy vọng phần nào giúp chúng ta biết cách cố gắng để hoàn thiện chính mình, để được nên công chính. Con người ta nên công chính không phải vì lề luật, lề luật chỉ là phương tiện để giúp cho chúng ta nên công chính trước mặt Chúa. Chúng ta, hãy nghe theo lời dạy bảo của Chúa Giêsu hôm nay. Ý thức tuân giữ luật Chúa vì lòng yêu mến và hiểu biết một cách thâm sâu về giá trị nền tảng của lề luật. Chúng ta không chi li cặn kẻ vì những điều luật dạy theo kiểu khắt khe như những người Do thái, nhưng chúng ta yêu mến tuân hành lề luật vì mến Chúa và yêu tha nhân. Khi chúng ta giữ đạo vì lòng yêu mến thì tất cả sẽ trở nên nhẹ nhàng, nhưng khi đi đạo vì luật buộc thì sẽ trở nên nặng nề và việc giữ đạo của chúng ta đôi khi trở nên vô ích. Xin cầu chúc cho tất cả chúng ta giữ đạo vì lòng yêu mến Chúa.